Wyrażenie "to have something done" i jego użycie można podzielić na dwie główne kategorie, a mianowicie:
- gdy ktoś robi coś za nas; najczęściej są to różnego rodzaju usługi (w znaczeniu handlowym, ale nie tylko, co omówię w przykładowych zdaniach), np. remont domu, naprawa samochodu, strzyżenie włosów itp., ale też zwykłe przysługi, kiedy na przykład nie możemy czegoś zrobić i ktoś robi to za nas
- sytuacje nacechowane negatywnie (nieprzyjemne), które nam się dzieją, które ktoś nam wyrządza; formalnie na język polski można to wtedy bezosobowo przetłumaczyć za pomocą końcówki -no, (np. Skradziono mi telefon.) lub – bardziej potocznie – używając trzeciej osoby liczby mnogiej (Ukradli mi telefon).
Kilka przykładowych zdań:
-
I have my hair cut every month.
tłumaczenie dosłowne, niezgrabne: Mam włosy strzyżone co miesiąc.
jak byśmy to powiedzieli normalnie po polsku: Chodzę do fryzjera co miesiąc.Zwracam uwagę na różnicę w użyciu konkretnych słów i wyrażeń w tłumaczeniu dosłownym (niezgrabnym) i normalnym. Pamiętajmy, że nie zawsze to, co chcemy oddać w języku obcym można przetłumaczyć dosłownie, czego akurat konstrukcja "have something done" jest doskonałym przykładem. Reasumując tę myśl, pamiętajmy, że jeśli po angielsku chcemy wyrazić to, że ktoś nam świadczy jakąś usługę, to bardzo często możemy użyć do tego właśnie tej konstrukcji.
-
I have my house painted every five years.
tłumaczenie dosłowne, niezgrabne: Mam dom malowany co pięć lat.
jak byśmy to powiedzieli normalnie po polsku: Maluję dom co pięć lat.Proszę zauważyć, że w drugim tłumaczeniu mamy nawet do czynienia z dwuznacznością. Można to zainterpretować w ten sposób, że osoba, która to mówi, faktycznie sama maluje sobie swój dom i nikogo do tego nie zatrudnia, aczkolwiek całkiem prawdopodobne też, że jest wręcz odwrotnie, czyli że przychodzi malarz i maluje dom w ramach usługi. Język angielskim w tym przypadku eliminuje tę dwuznaczność. Jeśli chcielibyśmy powiedzieć, że sami malujemy dom, użyjemy czasu Present Simple: I paint my house every year.
-
I had my hand read by a gypsy a few days ago.
tłumaczenie dosłowne, niezgrabne: Miałam rękę przeczytaną przez Cygankę kilka dni temu.
jak byśmy to normalnie powiedzieli po polsku: Kilka dni temu Cyganka powróżyła mi z ręki.
-
I had my phone stolen the other day.
tłumaczenie dosłowne, niezgrabne, w tym przypadku wręcz mylące*: Miałem telefon skradziony parę dni temu.
jak byśmy to powiedzieli normalnie po polsku: Parę dni temu skradziono mi telefon. LUB (bardziej potocznie) Parę dni temu ukradli mi telefon.
Należy jeszcze ze względów gramatycznych wspomnieć o jednej bardzo istotnej rzeczy. Słowo "have" w tym wyrażeniu determinuje czas i aspekt gramatyczny. To właśnie ono mówi nam, czy dana czynność jest wykonywana regularnie, czy została już wykonana, czy zostanie wykonana, czy może dopiero zostanie wykonana i należy pamiętać, że jest ono dynamiczne i zmienia się w zależności od kontekstu.
W poniższej liście będę stosował tylko tłumaczenia dosłowne, dla lepszego zobrazowania – że tak powiem – natury tego wyrażenia. Jako ćwiczenie, w komentarzu można wpisywać swoje propozycje "jak powiedzielibyśmy to normalnie po polsku" ;)
- I have my car repaired every year. (Mam samochód naprawiany co rok).
- I had my car repaired last year. (Miałem samochód naprawiony w zeszłym roku).
- I'm having my car repaired now. (Właśnie mam naprawiany samochód.)
- I will have my car repaired next week. (W następnym tygodniu będę miał naprawiony samochód.)
- I was having my car repaired last week. (W zeszłym tygodniu miałem naprawiany samochód.)
- I will be having my car repaired next week. (W następnym tygodniu będę miał samochód naprawiany.)
- I've just had my car repaired. (Właśnie naprawili mi samochód.) -> tutaj tłumaczenie dosłowne byłoby za bardzo niezgrabne ;)
Na koniec, chciałbym zwrócić uwagę na częsty błąd, który pojawia się przy stosowaniu tego wyrażenia. Otóż, bardzo ważny jest szyk zdania, nie możemy zmieniać kolejności "something" -> "done" na "done" -> "something". Na przykład, jeśli zamiast "I have phones stolen almost every day" (Prawie codziennie kradną mi telefony) powiemy "I have stolen phones almost every day" to wyjdzie, że "Prawie codziennie kradnę telefony" (sic!).
* Mylące dlatego, że można to zrozumieć jako "Byłem w posiadaniu skradzionego telefonu", aczkolwiek oczywiście naturalniej brzmiałoby to zdanie: "Miałem skradziony telefon".
